ANTYKONCEPCJA

Każda kobieta ma prawo decydować o tym, czy chce mieć dzieci, ile i w jakim odstępie czasu. Jedynie nowoczesna i skuteczna antykoncepcja jest środkiem profilaktycznym przeciwdziałającym niepożądanej ciąży. Przy wyborze metody należy przede wszystkim uwzględnić jej skuteczność.

Dostępne są następujące sposoby antykoncepcji:

• metody okresowej abstynencji seksualnej, polegające na obserwacji cyklu i wstrzemięźliwości w okresie jajeczkowania. Metoda ta jest niestety mało skuteczna (wskaźnik Pearla 1,0-20, wskaźnik ten określa ile kobiet na 100 stosujących tę metodę zajdzie w ciążę w ciągu roku)
• środki plemnikobójcze i prezerwatywy, skuteczność również niezbyt wysoka (wskaźnik Pearla dla prezerwatywy wynosi 3,0-14,0, dla środków plemnikobójczych 6,0-26,0). Korzystną stroną stosowania prezerwatywy jest ochrona przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.
• wewnątrzmaciczne wkładki antykoncepcyjne jest to metoda o wysokiej skuteczności (wskaźnik Pearla 0,6-0,8). Nie jest to metoda zalecana u nieródek. Standardowe wkładki domaciczne zawierają miedźlub srebro jako środek o działaniu plemnikobójczym, zmieniają również właściwości śluzu szyjkowego ,który staje się barierą dla plemników oraz zmieniają właściwości implantacyjne błony śluzowej macicy na niekorzystne dla zagnieżdżenia jaja płodowego.
• wkładki hormonalne-mają działanie miejscowe nie ogólnoustrojowe i dodatkową korzyścią z jaką uzyskujemy stosując wkładki wewnątrzmaciczne zawierające progestagen jest znaczne ograniczenie krwawień miesiączkowych, zatem wkładki hormonalne mogą być stosowane również jako środek leczniczy, ograniczający nadmiernie obfite krwawienia.
• dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne nisko i średniodawkowane są metodą z wyboru u większości kobiet. Charakteryzują się wysoką skutecznością (wskaźnik Pearla 0,1 - 8,0) jednak stosowanie ich musi być poprzedzone badaniem lekarskim, które powinno obejmować:
  - dokładny wywiad, czy nie występują schorzenia będące przeciwwskazaniem do
  - stosowania tabletek antykoncepcyjnych
  - pomiar ciśnienia tętniczego
  - badanie piersi
  - badanie ginekologiczne z pobraniem rozmazu cytologicznego
• bezwzględnymi przeciwwskazaniami do stosowania tabletek antykoncepcyjnych są:
  - ciąża
  - nowotwory estrogenozależne
  - ciężkie choroby wątroby
  - choroby układu sercowo-naczyniowego i zakrzepica
  - otyłość
  - nadciśnienie tętnicze
  - długotrwałe unieruchomienie
  - palenie papierosów u kobiet po 35 roku życia
• progestageny w postaci tabletek doustnych lub wstrzyknięć depo, charakteryzują się dużą skutecznością (wskaźnik Pearla 0,3) ujemną stroną tej metody są nieregularne krwawienia, a powrót płodności może nastąpić dopiero po dłuższym czasie. Stosowanie samych gestagenów może powodować obniżenie nastroju i stany depresyjne, a dłuższe stosowanie może prowadzić do odwapnienia kości i rozwoju osteoporozy. Jest to metoda zalecana przede wszystkim w okresie karmienia piersią.
• plastry antykoncepcyjne jako forma przez skórna.
• krążki dopochwowe – hormony wchłaniają się przez śluzówki pochwy-ogrniczenie I-go przejścia przezwątrobę.

W okresie przedmenopauzalnym, dopuszcza się stosowanie doustnych tabletek antykoncepcyjnych, z uwzględnieniem przede wszystkim ewentualnych przeciwwskazań. Dodatkowymi korzyściami tej metody antykoncepcji jest regulacja zaburzonych w tym okresie cykli miesiączkowych, zmniejszenie obfitości krwawień i zabezpieczenie przed rozrostami endometrium. Wewnątrzmaciczna wkładka antykoncepcyjna zawierająca progestagen jest środkiem polecanym w tym okresie życia, gdyż dodatkowo zabezpiecza przed rozrostami endometrium oraz ogranicza krwawienia.

Antykoncepcja doraźna (tabletka po stosunku) nie powinna być stosowana jako stała metoda planowania rodziny. Służy ona do zapobiegania niepożądanej ciąży w sytuacjach szczególnych.

Nie ma uzasadnienia medycznego dla zalecania przerw w stosowaniu antykoncepcji, jeżeli istnieje nadal potrzeba zapobiegania ciąży.Antykoncepcję doustną można też stosować w schemacie terapii ciągłej trzy miesięcznej po uprzedniej konsultacji z lekarzem.